ภูมิปัญญา หมายถึง ความรู้ ความสามารถ ทักษะความเชื่อ และศักยภาพในการแก้ปัญหาของมนุษย์ที่สืบทอดกันมาจากอดีตถึงปัจจุบันอย่างไม่ขาดสายและเชื่อมโยงกันทั้งระบบทุกสาขา
ภูมิปัญญาไทย หมายถึง ความรู้ ความสามารถ ทักษะและเทคนิคการตัดสินใจ ผลิตผลงานของบุคคล อันเกิดจากการสะสมองค์-ความรู้ทุกด้านที่ผ่านกระบวนการสืบทอด พัฒนาปรับปรุง และเลือกสรรมาแล้วเป็นอย่างดีสามารถแก้ไขปัญหา และพัฒนาวิถีชีวิตของคนไทยได้อย่างเหมาะสมกับยุคสมัย ในแต่ละท้องถิ่นจะมีบุคคลผู้มีความรู้ความสามารถที่เรียนรู้มาจากบรรพบุรุษ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยายหรือผู้รู้ในท้องถิ่นต่างๆ เรียกว่า ผู้ทรงภูมิปัญญาไทย ตัวอย่างภูมิปัญญาไทยที่เราสามารถพบเห็นได้ในปัจจุบัน เช่น ภาษา บทความ หรือวรรณกรรมต่างๆ เพลง ประเพณี วัสดุหรืออุปกรณ์ที่มีการนำมาใช้ตั้งแต่โบราณเช่น หมวกที่สานด้วยใบไม้แห้ง และอื่นๆ
ภูมิปัญญาไทย หมายถึง ความรู้ ความสามารถ ทักษะและเทคนิคการตัดสินใจ ผลิตผลงานของบุคคล อันเกิดจากการสะสมองค์-ความรู้ทุกด้านที่ผ่านกระบวนการสืบทอด พัฒนาปรับปรุง และเลือกสรรมาแล้วเป็นอย่างดีสามารถแก้ไขปัญหา และพัฒนาวิถีชีวิตของคนไทยได้อย่างเหมาะสมกับยุคสมัย ในแต่ละท้องถิ่นจะมีบุคคลผู้มีความรู้ความสามารถที่เรียนรู้มาจากบรรพบุรุษ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยายหรือผู้รู้ในท้องถิ่นต่างๆ เรียกว่า ผู้ทรงภูมิปัญญาไทย ตัวอย่างภูมิปัญญาไทยที่เราสามารถพบเห็นได้ในปัจจุบัน เช่น ภาษา บทความ หรือวรรณกรรมต่างๆ เพลง ประเพณี วัสดุหรืออุปกรณ์ที่มีการนำมาใช้ตั้งแต่โบราณเช่น หมวกที่สานด้วยใบไม้แห้ง และอื่นๆ
จากการศึกษาพบว่ามีการกำหนดสาขาของภูมิปัญญาไว้หลากหลายขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์และกฎเกรณ์ต่างๆภูมิปัญญาไทยสามารถแบ่งออกได้หลายสาขา ดังนี้
1. สาขาเกษตรกรรม
2. สาขาอุตสาหกรรมและเกษตรกรรม
3. สาขาการแพทย์แผนไทย
4. สาขาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
5. สาขาสวัสดิการ
6. สาขากองทุนและธุรกิจชุมชน
7. สาขาศิลปกรรม
8. สาขาการจัดการองค์กร
9. สาขาภาษาและวรรณกรรม
10. สาขาศาสนาและประเพณี
การแพทย์แผนไทย อาจหมายถึง กระบวนการทางการแพทย์ที่เกี่ยวกับการตรวจ วินิจฉัย บำบัด หรือป้องกันโรค หรือการส่งเสริมและฟื้นฟูสุขภาพของมนุษย์หรือสัตว์ การผดุงครรภ์ การนวดไทย และหมายความรวมถึงการเตรียมการผลิตยาแผนไทย ประดิษฐ์อุปกรณ์ และเครื่องมือทางการแพทย์ โดยอาศัยความรู้หรือตำราที่ได้ถ่ายทอดและสืบต่อกันมา[1]
การแพทย์แผนไทยอาจจะไม่มีองค์ความรู้ด้านกลไกการเกิดโรค และเทคนิคทางศัลยกรรมมากนัก แต่ต้องมีองค์ความรู้ด้านกลวิธีทางคลินิก เช่น การซักประวัติ และการรักษาด้วยยา เพียงแต่ขาดหลักฐานเชิงประจักษ์ทาง ซึ่งก็มาจากกฎข้อบังคับตามใบอนุญาตประกอบโรคศิลปะ สาขาการแพทย์แผนไทย ที่ว่า " มิให้แพทย์แผนไทยกระทำการอันเป็นวิทยาศาสตร์ใด ๆ " นั่นเอง ทำให้ไม่สามารถมีการตั้งสมมุติฐานและวิจัยได้อย่างเต็มที่
การสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค สามารถนำภูมิปัญญาไทยและการแพทย์แผนโบราณมาปรับใช้อย่างถูกต้องและได้ผล ยกตัวอย่างเช่น การแปรรูปผลิตภัณฑ์ให้ถูกต้อง และถูกสุขอนามัย เพื่อแก้ปัญหาด้านการบริโภคอย่างปลอดภัย สาขาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ซึ่งสามารถจัดการกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมภายในชุมชนหรือภายในบ้าน ทั้งการอนุรักษ์ การพัฒนาและการใช้อย่างยั่งยืน ซึ่งประโยชน์ที่เราได้รับนั้นจะส่งผลให้สุขภาพของประชาชนในชุมชนมีสุขภาพแข็งแรง สมบูรณ์
สาขาที่ส่งผลตรงต่อการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค ได้แก่สาขาการแพทย์แผนไทย ซึ่งสาขาการแพทย์แผนไทย หมายถึง ความสามารถในการจัดการป้องกันและรักษาสุขภาพของคนในชุมชน โดยเน้นให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองทางด้านสุขภาพและอนามัยได้ โดยการแพทย์แผนไทยได้ใช้ความรู้ในการผลิตยาจากพืชสมุนไพรพื้นบ้านของไทยเพื่อใช้ในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ซึ่งสมุนไพรเป็นผลิตผลธรรมชาติที่ได้จาก พืช สัตว์ และแร่ธาตุ สมุนไพรไทยประกอบไปด้วย กระเทียม น้ำผึ้ง รากดิน เขากวางอ่อน กรรมถัน และอื่นๆอีกมากมาย และสมุนไพรยังช่วยป้องกันโรคและเสริมสร้างร่างกายของเราให้แข็งแรงอยู่เสมออีกด้วย
การส่งเสริมสุขภาพด้วยการแพทย์แผนไทย ก็คือการดูแลสุขภาพโดยนำเอาภูมิปัญญาพื้นบ้านไทยมาใช้ เป็นการดูแลแบบองค์รวม ผสมผสานระหว่างปรัชญาการดำเนินชีวิต ศาสนา วิทยาศาสตร์ โดยที่ทฤษฎีการแพทย์แผนไทยมีแนวคิดว่า มนุษย์มีลักษณะเฉพาะตัวเรียกว่า "ธาตุเจ้าเรือน" ประกอบด้วย ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ การส่งเสริมสุขภาพแนวนี้ จึงเน้นการปรับสมดุลของธาตุในร่างกาย เช่น การรับประทานอาหารสมุนไพร การอบสมุนไพร และการประคบสมุนไพร
การรับประทานอาหารสมุนไพรตามธาตุเจ้าเรือน
คนธาตุดิน จะมีรูปร่างสูงใหญ่ ผิวคล้ำ ผมดกดำ กระดูกใหญ่ อาหารสำหรับธาตุดิน คือ อาหารที่มีรสฝาด หวาน มัน เค็ม เช่น ฝรั่งดิบ หัวปลี กล้วย มะละกอ เผือก ถั่วพู กระหล่ำปลี ผักกระเฉด ฯลฯ
คนธาตุน้ำ มักจะมีรูปร่างสมส่วน ผิวพรรณสดใส ตาหวาน อาหารสำหรับคนธาตุน้ำ ได้แก่ อาหารรสเปรี้ยว เช่น มะเขือเทศ ส้มโอ มะนาว ยอดมะขาม น้ำกระเจี๊ยบ ฯลฯ
คนธาตุลม มักมีรูปร่างสูงโปร่ง ไม่อ้วน ผิวหนังแห้ง ขี้อิจฉา ขี้ขลาด ช่างพูด อาหารสำหรับคนธาตุลม ได้แก่ อาหารที่มีรสเผ็ดร้อน เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ กะเพรา กระเทียม พริกไทย ฯลฯ
คนธาตุไฟ มักเป็นคนทนร้อนไม่ได้ หิวบ่อย ผมหงอกเร็ว ใจร้อน กลิ่นตัวแรง อาหารสำหรับคนธาตุไฟ ได้แก่ อาหารรสขม เย็น จืด เช่น สะเดา แตงโม หัวผักกาด ฟักเขียว บวบ มะเขือ ฯลฯ
การอบสมุนไพร
คือการอบตัวด้วยไอน้ำที่ได้จากการต้มสมุนไพร เป็นวิธีบำบัดรักษาอย่างหนึ่ง สมุนไพรที่ใช้ ขึ้นอยู่กับความสะดวกในการหาได้ของแต่ละท้องถิ่น สมุนไพรสดจะดีกว่าสมุนไพรแห้ง การอบสมุนไพรมีประโยชน์ คือ ช่วยให้ผิวหนังสะอาด ขับเหงื่อ ช่วยให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น บรรเทาอาการปวดเมื่อย เวียนศรีษะ รักษาอาการผื่นคันตามผิวหนัง เป็นต้น สมัยโบราณใช้กับหญิงหลังคลอดเพื่อให้สุขภาพดี ผิวสวย มดลูกเข้าอู่ดี ปัจจุบันมีผู้นิยมนำมาใช้ในการลดน้ำหนัก ทำให้ผิวสวย การประคบสมุนไพร
คือการใช้สมุนไพรหลายๆอย่างมาโขลกหยาบๆแล้วห่อรวมกัน นึ่งให้ร้อนแล้วประคบส่วนที่ต้องการ ประโยชน์ของการประคบสมุนไพร คือ ช่วยรักษาอาการตะคริว อาการช้ำบวม ลดการอักเสบ แก้ปวดเมื่อยคลายกล้ามเนื้อ เป็นต้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น